We zeggen weleens tegen iemand: ‘Doe niet zo overspannen!’, waarmee meestal bedoeld wordt dat iemand te heftig reageert op iets.
Maar overspannen zijn (medische term: surmenage) is een serieus probleem, dat ontstaat door een langdurige wanverhouding tussen draagkracht en draaglast.
Volgens de officiële richtlijnen is iemand overspannen als er klachten spelen als vermoeidheid, emotionele labiliteit én concentratie- en slaapproblemen.
Daarnaast moet er sprake zijn van gevoelens van controleverlies en van niet eerder aanwezige beperkingen in het functioneren op het werk en in de sociale omgeving. Overspannenheid duurt maximaal 6 maanden.
Een combinatie van rust en inspanning (beweging) plus het ontdekken van en anders leren omgaan met de oorzaken van je overspanning, helpen om te herstellen. Denk bij de aanpak bijvoorbeeld aan je grenzen leren ervaren en aangeven, prioriteiten stellen, goed voor jezelf zorgen.
Er bestaat ook onderspanning: als je niet voldoende uitgedaagd wordt en je bijvoorbeeld verveelt op je werk. Dit kan leiden tot de tegenhanger van de burn-out: bore-out.
Verschil tussen overspanning en burn-out
Een burn-out lijkt op overspannenheid, maar is veel ingrijpender.
Het duurt langer, minstens zes maanden, en herstel ervan duurt ook langer. Vermoeidheid en uitputting overheersen, met alles dat daaruit voortvloeit.
Voorheen alledaagse activiteiten zijn moeilijker: je concentreren op het bedenken welke boodschappen je nodig hebt kost moeite, boodschappen doen kost moeite, en als je weer thuis bent heb je nauwelijks puf meer om alles op te ruimen, je wilt het liefst op de bank gaan liggen want je bent uitgeput.
Wat ook opvalt is dat herstel van zulke activiteiten veel langer duurt. Misschien duurt het wel een dag voor je bijgetrokken bent van dat boodschappen doen.
Je bent sneller overprikkeld, raakt geïrriteerd als dingen anders gaan dan gepland, kunt geluiden soms nauwelijks verdragen.
Waar je voorheen graag las, dansen de letters voor je ogen.
Als je een film kijkt, kun je het verhaal nauwelijks volgen.
Muziek waar je van genoot, lijkt nu dwars door je hoofd te boren.
Je gaat wandelen omdat je daar altijd van genoot, maar het geeft geen energie, het put je totaal uit.
Je bent moe maar kunt niet slapen, of je slaapt juist veel te lang, maar je voelt je niet uitgerust.
Kortom: je hebt nergens puf voor, en niets is meer leuk. Je bent letterlijk opgebrand.
Oorzaken en gevolgen
Het kan komen door een te belastende werksituatie, maar ook door een moeilijke thuissituatie. Laat staan als je je overeind moet zien te houden terwijl op meerdere vlakken in je leven problemen zijn.
Deze aanhoudende overbelasting kan lichamelijke gevolgen hebben: hoge bloeddruk, maagdarmproblemen, migraine, slechte weerstand, hartkloppingen, opflakkeringen van auto-immuunaandoeningen als eczeem, bepaalde types orgaanontstekingen, reumatische verschijnselen.
Volgens onderzoek van TNO heeft 15% van de werknemers last van burn-outklachten.
Mensen met ADHD zijn extra gevoelig voor een burn-out, omdat ze altijd ‘aan’ staan, de innerlijke chaos maakt het vaak moeilijker om effectief te zijn, en veel ADHD’ers hebben een laag zelfbeeld, waardoor ze nog eens extra hard werken om goede prestaties te leveren. Rust nemen is moeilijk of voelt saai.
Herstellen van een burn-out
Je kunt herstellen van een burn-out: met een helder stappenplan, toegespitst op jouw eigen situatie, kun je werken aan rust, ontspanning, en later aan meer inspanning, zodat je na verloop van tijd weer in staat bent met plezier aan het gewone leven deel te nemen.
Hulp en advies
Herken jij je in de beschreven klachten? Loop je vast en wil je advies? Maak een afspraak om je problemen te bespreken en te horen wat ik voor je kan doen.
Ik los je problemen niet voor je op, maar begeleid je met een op jouw situatie toegespitst gestructureerd plan waarmee je aan de slag kunt om jezelf te genezen.
Mail vrijblijvend naar klavertjeviercoaching@gmail.com voor meer informatie, of bel 06-453 179 11.
Je kunt ook contact opnemen via het formulier onderaan deze site, of via de knop om te bellen of te appen.
Ik hoor graag van je, tot dan!
